Βωμός Λυκούργου

Σπάρτη – Βωμός Λυκούργου

Ο Λυκούργος θεωρείται ο νομοθέτης της αρχαίας Σπάρτης, παρότι δεν είναι γνωστό αν αυτή η νομοθεσία είναι έργο ενός ή πολλών προσώπων και μίας ή πολλών περιόδων. Άγνωστο επίσης παραμένει αν ο Λυκούργος ήταν ιστορικό ή μυθικό πρόσωπο. Τη ζωή και το νομοθετικό έργο του Λυκούργου την καλύπτει η ομίχλη των μύθων και των θρύλων της αρχαιότητας και μερικοί ιστορικοί των νεότερων χρόνων υποστήριξαν ότι αυτός δεν ήταν ιστορικό πρόσωπο αλλά συμβολική μορφή. Είναι χαρακτηριστικός ο μύθος που θέλει να του έχουν δοθεί οι νόμοι από το μαντείο των Δελφών. Σύμφωνα με την επικρατέστερη παράδοση, ο Λυκούργος έζησε γύρω στο 800 π.Χ. και υπήρξε κηδεμόνας του ανιψιού του βασιλιά της Σπάρτης, Χαρίλαου. Tαξίδεψε σε πολλά μέρη της γης, μελετώντας την οργάνωση του κράτους, στην Κρήτη, την Αίγυπτο, την Ιωνία, τη Λιβύη, την Ιβηρική Χερσόνησο και στην Ινδία. Επιστρέφοντας στη Σπάρτη φρόντισε να μεταρρυθμίσει το σπαρτιατικό πολίτευμα.

Στον Λυκούργο αποδίδεται η περίφημη Μεγάλη Ρήτρα, που αναφέρεται στα κύρια στοιχεία του σπαρτιατικού πολιτεύματος. Δικό του έργο θεωρείται η διαίρεση της χώρας σε αναπαλλοτρίωτους ίσους κλήρους (που τους μοίρασε στους ελεύθερους πολίτες), η εισαγωγή βαριών και σιδερένιων νομισμάτων αντί των χρυσών και ασημένιων (για να αποθαρρύνεται η συσσώρευση πλούτου), η σιδερένια πειθαρχία των πολιτών, η ανάθεση της ανατροφής των παιδιών στην πολιτεία, η υποχρέωση της υποταγής των νεότερων στους γεροντότερους καθώς και η θέσπιση της γερουσίας, με τη συμμετοχή των δύο βασιλιάδων. Η διαμόρφωση των νόμων ήταν δικό της έργο, ενώ η τελική τους έγκριση ανήκε στην Απέλλα. Αυτοί οι θεσμοί στάθηκαν ως οι θεμελιώδεις αρχές του σπαρτιατικού πολιτεύματος.

Σύμφωνα πάντα με την παράδοση, όταν ολοκληρώθηκε το έργο του αποσύρθηκε στην Κίρρα Φωκίδας ή στην Κρήτη, όπου αφέθηκε να πεθάνει από ασιτία. Εν τω μεταξύ, είχε υποχρεώσει τους συμπολίτες του να ορκιστούν ότι θα τηρούσαν τους νόμους του ως την επιστροφή του. Ο μύθος λέει ότι έφυγε από τη Σπάρτη για πάντα, ώστε να μην αλλάζουν τη νομοθεσία του οι συμπολίτες του, που είχαν ορκιστεί να μην το κάνουν παρά μόνο αν κάποτε επέστρεφε.

Στην αρχαία Σπάρτη υπήρχε και ο βωμός του Λυκούργου που αποτελούσε το θυσιαστήριο πριν οι Σπαρτιάτες φύγουν για των πόλεμο.

Τη θέση της αρχαίας Σπάρτης κατέχει σε μεγάλη έκταση η σύγχρονη πόλη. Χάρη στα ελάχιστα λείψανα της οχυρώσεώς της γνωρίζομε την περίμετρο των τειχών και τη θέση των τεσσάρων συνοικισμών. Η πόλη ήταν ανοχύρωτη ως τις αρχές του 3ου π.Χ. αι.,

Στον συνοικισμό των Λιμνών επέζησαν από τα κλασικά χρόνια με επισκευές νεωτέρων εποχών ένας μεγάλος (24 Χ 7 μ. περίπου) χτιστός βωμός, 100 μ. ανατολικά από τη γέφυρα του Ευρώτα, και ένα μικρό τετράγωνο ιερό, 500 μ. βορειότερα από το ιερό της Αρτέμιδος Ορθίας.

Το σπουδαιότερο αυτό ιερό, που υπό την περιοχή ονομαζόταν και Λιμναίον, όπως και η θεά Λιμνάτις (το αρχικό όνομα Ορθία εμφανίζεται ως επίθετο της Αρτέμιδος μόνο στους ελληνιστικούς χρόνους και μετέπειτα), ιδρύθηκε τον 10ο π.Χ. αι. υπό τους πρώτους Δωριείς κατοίκους ως υπαίθριο αρχικά τέμενος με ένα μικρό κτιστό βωμό.
Στα μέσα του 8ου π.Χ. αι. έγινε ο πρώτος ναός με λίθινα θεμέλια και με μια εσωτερική ξύλινη κιονοστοιχία. Καταστράφηκε από πλημμύρα το 600 π.Χ. και στη θέση του κτίστηκε ένας μεγαλύτερος, που ανακαινίστηκε στον 5ο π.Χ., στις αρχές του 2ου π.Χ. και στον 3ο μ.Χ. αι. Ήταν μικρό κτίσμα με σηκό και πρόναο και δύο δωρικούς κίονες μεταξύ παραστάδων.
Στην ανατολική πλευρά του σώθηκε ο βωμός με αλλεπάλληλες και αυτός επισκευές.

Ιερό ορθίας Αρτέμιδος
Σήμερα δυστυχώς η πρόσβαση του δεν είναι και τόσο εύκολη , βρίσκεται σε μια όχι και τόσο καλή από πλευράς καθαριότητας και ενημερωτικών πινακίδων κατάσταση , ας ελπίσουμε σύντομα αυτό το αξιόλογο μνημείο της Αρχαίας Σπάρτης να αναδειχθεί.

Θα θέλαμε να ευχαριστούμε των κ. Χρήστο Πλείωτα Δημοτικό Σύμβουλο Σπάρτης και πρώην Αντιδήμαρχο Δήμου Σπάρτης για την υπέροχη ξενάγηση.
Αλέξανδρος Μπουγάδης.

Πηγή: www.spartavoice.gr